«یلدا» بی‌کتاب، لطفی ندارد
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۶۵۰۱۷
اما یلدا به‌عنوان یکی از جشن‌ها و آیین‌های سنتی و کهن ایرانی، با ادبیات هم پیوند مستحکم و دیرینه‌ای دارد. خود مضمون یلدا و درازی آن در شعر فارسی بسیار مورد استفاده قرار گرفته‌است مانند این رباعی عبید زاکانی: ای لعل لبت به دلنوازی مشهور/ وی روی خوشت به ترکتازی مشهور/ با زلف تو قصه‌ای‌ست ما را مشکل/ همچون شب یلدا به درازی مشهور.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌گویی و شعرخوانی را در همه این جشن‌ها و آیین‌ها به‌صورتی پررنگ می‌شود دید. ایرانی در طول تاریخ خود همیشه هرگاه به شادی و حتی اندوه گرد آمده‌است، حرف خود را از طریق قصه و شعر بیان کرده و ادبیات در زبان گویای مردم بوده‌است. شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی بخش غیرقابل‌تفکیکی از این سنت‌ها بوده‌است ودر کنار آن، مادران و مادربزرگ‌ها، هنر قصه گویی خود را به رخ می‌کشیدند و باعث می‌شدند سنت‌ها و قصه‌های برآمده از جان آگاه جامعه، در میان نسل‌ها جاری و ساری شود. در این مطلب، می‌خواهیم بسته‌ای از کتاب‌هایی را به خانواده‌ها پیشنهاد دهیم که هم درباره یلدا و سنت‌ها و ریشه‌های آن اطلاعات‌ارزشمندی به آنان بدهد و هم خوراک مناسبی برای قصه‌گویی در این شب طولانی باشد.
جشن شب یلدا
نویسنده: حمید سفیدگر شهانقی
ناشر: انتشارات ائلشن
نویسنده این کتاب سعی کرده‌است، جنبه‌های مختلف تاریخی، اسطوره‌ای و ادبی این جشن باستانی را بررسی کند. یلدا و میترائیسم نخستین موضوع پژوهشی کتاب است و نویسنده سپس به آیین‌ها، خوراکی‌ها، افسانه‌ها، قصه‌ها، ترانه‌ها، شعرها، متل‌ها، چیستان‌ها، بازی‌ها و باورهای مرتبط با این شب پرداخته‌است و کوشیده یلدا را در ادبیات رسمی‌فارسی و نیز ادبیات فولکور و شفاهی مورد بررسی قرار دهد. اگر می‌خواهید مجموعه اطلاعاتی درباره گذشته و سیر تاریخی برگزاری شب یلدا در نقاط مختلف ایران به دست آورید، خواندن این کتاب پژوهشی به شما کمک می‌کند در این حوزه با دانسته‌های جدید و جذابی مواجه شوید.
شب یلدا
نویسنده:علی بلوک‌باشی
ناشر: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی
علی بلوک‌باشی، پژوهشگری شناخته شده در حوزه مردم‌شناسی و فرهنگ عامه است و به همین دلیل کتاب وی در این حوزه، ارزش و اطلاعات خواندنی زیادی دارد. البته نویسنده دراین کتاب هم مانند اغلب کتاب‌هایی که به این موضوع پرداخته‌اند، از ارتباط شب یلدا با مهر، میترائیسم و مسیحیت آغاز کرده‌است و بعد با توجه به اینکه این روز را زادروز خورشید و آغاز انقلاب زمستانی می‌دانسته‌اند، به اهمیت شب یلدا در زندگی برزگران و دهقانان پرداخته‌است. نویسنده با اتکا به همین اهمیت تاثیرات زمستانی یلدا بر زندگی مبتنی بر کشاورزی و دامداری مردم، به چگونگی برگزاری این جشن در میان توده مردم روستایی پرداخته‌است. این کتاب ذیل مجموعه عنوان‌های «از ایران چه می‌دانیم؟» چاپ شده که به آیین‌ها و رسوم ایرانی‌ها می‌پردازد.
یلدا و شب چله از آغاز تا امروز
نویسنده: مجتبی برزآبادی‌فراهانی
ناشر: اوستا فراهانی
این کتاب که به تاریخچه جشن یلدا از دیرباز تا روزگار کنونی پرداخته، در سه فصل تدوین شده‌است. در فصل نخست موضوعاتی چون «شب چله و یلدا از دیرباز»، «یلدا و چله در فرهنگ‌ها و لغت‌نامه‌ها»، «آغاز سال در گاهشماری»، «چله بزرگ وچله کوچک»، «واژه‌شناسی یلدا و تولد حضرت مسیح(ع)»، «پیدایش و پیشینه تاریخی»، «یلدا و شب چله در آیین باستان»، «خرم‌روز و ارتباط با یلدا» و «یلدا و شب چله در منابع تاریخی و شعر شاعران» بررسی شده‌اند. در فصل دوم، «آیین‌های یلدا در فرهنگ ملی در سراسر ایران»، «آیین‌های زمستانی مربوط به چله در ایران (کوسه و ناقالدی)» و «سرما و پیرزن» مورد بحث قرار گرفته‌اند و در فصل سوم نیز «جشن‌ها، یلدا یا بزرگداشت تولد خورشید در روسیه» مورد توجه پژوهشگر قرار گرفته‌است. این کتاب از جمله پژوهش‌های جامع درباره تاریخچه و تنوع شب یلدا در طول تاریخ است.
آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: محمود روح‌الامینی
ناشر: آگاه
استاد فقید جامعه شناسی و مردم شناسی دانشگاه در این کتاب به موضوع دلایل مردم‌شناسانه ادامه حیات آیین‌های کهن ایرانی در جامعه امروز پرداخته‌است. او در این کتاب، جشن نوروز، شب یلدا، گاهنبارها، جشن سده آیین‌های سالانه مسیحیان در قره‌کلیسا، قالیشویان مشهد اردهال و پیوند میان جشن‌ها با باورهای دینی را مورد بررسی پژوهشگرانه قرار داده‌است. او در این آیین‌ها و جشن‌ها، زمینه‌های جذاب پژوهش‌های فرهنگ و آداب و رسوم جمعی را دیده و کوشیده علاوه بر مطالعه تفاوت‌ها وجزئیات آیین‌ها در هر منطقه ایران، نقاط اشتراک و ریشه‌ها را ردیابی کند؛ اشتراکاتی مانند زیاده‌روی در فراهم کردن خوراک، خوردن، آشامیدن، خندیدن، دست زدن و پایکوبی کردن با شور و هیجان گروهی، کم و زیاد و دگرگون شدن عادت‌ها و حرمت‌های خوردنی و آشامیدنی. در روزهای جشن به بازی گرفتن و مسخره کردن قدرت و حکومت، با وارونه جلوه دادن رابطه‌های اجتماعی و سیاسی و تظاهر به سرکشی و نافرمانی و...
بابا برفی در شب یلدا
نویسنده: مژگان کلهر
ناشر: افق
مجموعه کتاب «کلاس اولی،کتاب اولی» کتاب‌هایی برای کودکان نوسوادی است که درس‌های ۱۱ تا ۱۳ کتاب فارسی اول دبستان را تمام کرده‌اند و می‌خواهند مهارت بیشتری در خواندن کلمه‌های تازه و جمله‌های طولانی‌تر پیدا کنند. کودکانی که در ابتدای مسیر فارسی آموزی هستند با خواندن داستان‌های سطح یک تا پنج می‌توانند مرحله‌به‌مرحله و گام‌به‌گام با حروف الفبا و صداهای بیشتری آشنا شوند، به‌مرور کتاب‌های پرحجم‌تری بخوانند، مهارت خواندن و نوشتن خود را ارتقا دهند و اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کنند. یکی از کتاب‌های این مجموعه ویژه شب یلداست و اگر دانش‌آموز کلاس اولی در خانه دارید، می‌توانید این کتاب را که داستانی جذاب برای کودکان با موضوع یلداست در این شب خاطره‌انگیز به او هدیه بدهید.
بازی با انگشت‌ها
نویسنده: مصطفی رحماندوست
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
یکی از زیبایی‌های آیین‌های یلدا، ایجاد فرصتی برای همنشینی بزرگ‌ترها و بچه‌ها و بازی کردن با آنان است. یکی از کتاب‌هایی که می‌تواند در این زمینه به شما ایده بدهد و باعث سرگرمی‌کودکان باشد، «بازی با انگشت»هاست که در آن ۱۶شعر و ۱۶قصه از پنج انگشت دست، برگرفته از بازی ایرانی و کهن «لی لی لی لی حوضک» گردآوری شده‌است. در این کتاب همزمان، شعر، بازی، قصه و نمایش حضور دارد و در هر قصه منظومش، انگشت‌ها وارد ماجرای تازه‌ای شده و به بازیگرانی جدید و جاندار تبدیل می‌شوند و برای اینکه بتوانید به‌خوبی از پس بازی و نمایش برآیید، یک راهنما هم در هر صفحه با حروف کوچک‌تر آورده شده و برای هر قطعه شعر، روش قصه‌گویی و چگونگی انجام بازی ذکر شده‌است. ضمن اینکه کودک در کنار سرگرمی و بازی، با شنیدن قصه‌ها و شعرهای این کتاب، با مفاهیمی‌مانند ترتیب و اندازه آشنا می‌شود و درباره حیوانات، فصل‌ها، میوه‌ها و اعداد اطلاعاتی کسب می‌کند. بد ندیدیم یکی از شعرهای کتاب را برایتان ذکر کنیم: پنج انگشت بودند که روی یک دست زندگی می‌کردند . در یک روز بارانی... / اولی گفت: وای داره بارون می‌آد / دومی‌می‌گفت: شرشر ناودون می‌آد / سومی‌گفت: چتر ندارم بریم خونه، تر می‌شیم / چهارمی‌گفت: کوچک وکوچک‌تر می‌شیم / انگشت شست گفت: نمی‌ریم / روی سرمان چتر می‌گیریم / دستو با هم بچرخانیم / تا زیر بارون نمانیم
روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: یلدا کتاب فرهنگ کتاب هایی قصه گویی شب یلدا آیین ها شب چله جشن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۶۵۰۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شنیدن ملودی های شریف روی نُت «رعنا»/ موسیقی خوب برای سریال خوب
دریافت 113 MB
خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطب یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب‌شده پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می‌کند.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آنها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی پس از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهن‌مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حال‌مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.
در صدوپانزدهمین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ موسیقی متن و تیتراژ سریال ماندگار «رعنا» به کارگردانی داود میرباقری و آهنگسازی شریف لطفی رفتیم که به سال ۱۳۶۹ از شبکه اول سیما در قالب یک سریال هشت قسمتی پیش روی مخاطبان قرار گرفت. مجموعه ای که به نوعی دومین سریال داود میرباقری بعد از سریال «گرگها» در مقام کارگردانی محسوب می شد و نشان داد که این کارگردان با تجربه و مخاطب شناس تلویزیون و سینما از همان ابتدا به موسیقی همواره به عنوان عنصری مهم، موثر و مولف برای جذب مخاطبان و ارایه محتوا نگاه می کند و در این چارچوب تلاش دارد تا از بهترین ها برای ساخت و طراحی موسیقی پروژه های خود استفاده کند.
سریال «رعنا» قصه بخشی از زندگی رعنا، دختر مردی به نام سنایی از صابون‌پزهای قدیمی تهران است. پس از چندی دانایی که دبیر آموزش و پرورش است به خواستگاری رعنا آمده و با وجود مخالفت‌های منصور (برادر رعنا) با او ازدواج می‌کند. اما پس از گذشت مدتی دانایی به دلیل شرکت در فعالیت‌های سیاسی دستگیر و روانه زندان و کشته می‌شود. پس از سال‌ها پسر رعنا که به شدت در حال مبارزه با رژیم پهلوی در سال ۱۳۵۷ است، در یک درگیری خیابانی مفقود می‌شود. رعنا و دخترش به دنبال یافتن او هستند که ماجراهایی از گذشته دوباره زنده می شود.
گلچهره سجادیه در نقش رعنا، بهزاد فراهانی در نقش دایی منصور، سعید نیکپور در نقش جواد دانایی، رویا تیموریان در نقش تهمینه دانایی، رسول نجفیان در نقش پوریا، پرویز پرستویی در نقش رسول نجفی، فاطمه گودرزی در نقش مریم، حسین پناهی، مهری مهرنیا، فرخ لقا هوشمند، اسماعیل شنگله، محمد کاسبی، مهری ودادیان، بهمن زرین پور، علی اوسیوند، عیسی صفایی، عزیزالله هنرآموز و محمدتقی شریفی بازیگریان سریال «رعنا» بودند که بسیاری از آنها تاکنون همچنان در پروژه های داود میرباقری جزو بازیگران اصلی و ثابت محسوب می شوند و در آن دوران توانستند به واسطه حضور در این سریال موقعیت های خوبی را در عرصه تصویر به دست آورند.
جبار آذین منتقد چندی پیش در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، پیرامون این مجموعه گفته بود: «رعنا» تجربه نمایشی جدیدی برای داود میرباقری و تلویزیون بود. این مجموعه برگرفته از فضای اجتماعی و سیاسی آن دوران ساخت شد. رعنا جزو کارهای خوب و پرخاطره تلویزیون از یک کارگردان متبحر در عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون سال‌های بعد کشور است. ساختار نمایشی خوب و شخصیت پردازی‌های اصولی، مقبول و دیالوگ‌های خوب از امتیازهای مجموعه «رعنا» بود و میرباقری را در تولید کارهای تلویزیون توانا و خوش فکر نشان داد. این در حالی است که استفاده از بازیگران تئاتری و معرفی یک چهره مستعد که بعدها در سینمای ایران به عنوان بازیگری قدرتمند و محترم شهرت یافت (رویا تیموریان) و بهره‌گیری از دکورهای تلویزیونی حجیم و مناسب، متن خوب و بازی‌های روان از ویژگی‌های «رعنا» محسوب می‌شود. تمام امتیازهای هنری و فنی «رعنا» آن را اثری دیدنی ساخته بود تا مضامین خوب را واگویه کند و از عشق‌ها، رشادت‌ها، مبارزه‌ها، آرمان‌ها، تلخی‌ها و شیرینی‌ها بگوید و چه خوب هم در آن سال‌های کم رونقی تلویزیون اینها گفته شد و همین‌ها «رعنا» را با تجربه اندوزی‌هایش در اذهان به یادگار گذاشت.
اما یکی از ویژگی های مهم و موثر سریال تلویزیونی «رعنا» موسیقی تیتراژ و متن این مجموعه داستانی به آهنگسازی شریف لطفی بود که به دلیل طراحی یک تیتراژ متفاوت که در آن دوران بدعتی جدید به حساب می آمد توانست یکی از مولفه های مهم در ماندگاری آن تا به امروز به حساب آید. آن هنگام که ابتدا تصویر گلچهره سجادیه به عنوان بازیگر اول سریال روی یک تصویرگرافیکی شبیه به الواح تاریخی نمایان می شود و پس از آن عبارت «رعنا» در قالب لوگوتایپی متفاوت به نمایش در می آید. فضایی که موسیقی نقش مکمل را ایفا می کند و چارچوبی را پیش روی مخاطب قرار می دهد که دربرگیرنده حس و حال متفاوتی است.
موسیقی که به واسطه توجه لطفی به عنوان یک آهنگساز مولف و کهنه کار موسیقی کشورمان که سوابق آکادمیک او در عرصه موسیقی معرف تجربه بالای اوست، تلاش کرده تا ضمن توجه به مولفه های موسیقی ایرانی و ارایه درستی از آفرینش و خلاقیت در این نوع موسیقی با به کارگیری روش های نوین برای در خدمت محتوای اثر بودن، موسیقی تیتراژ متفاوت و خلاقانه ای را ارایه دهد. موسیقی که داود میرباقری همواره روی موسیقی به عنوان یکی از نقاط عطف و تاثیرگذار آثارش به آن توجه دارد و می کوشد تا در هر پروژه اش از این مولفه به درست ترین و علمی ترین شکل ممکن استفاده کند. آن چنان که اگر نیم نگاهی به کارنامه فعالیت های او داشته باشیم متوجه چنین رسالتی می شویم که اغلب موسیقی هایش توانسته اند تبدیل به ماندگارترین ها شوند.
طبیعتا در ساخت چنین موسیقی که بتواند دربرگیرنده مولفه های درست و اصولی از موسیقی متن باشد این نوازندگان هستند که بعد از آهنگسازی و ملودی پردازی نقش مهمی را ایفا می کنند. مسیری که به واسطه حضور هنرمندانی چون ابراهیم لطفی نوازنده ویولن، عباس ظهیرالدینی نوازنده ویولنسل، فرشید حفظی فرد نوازنده ابوا، شریف لطفی و حسین میرزایی نوازنده هورن، عبدالنقی افشارنیا نوازنده نی، مهرداد دلنوازی و شهریار فریوسفی نوازندگان تار، فریبا اسدی و محمود علیقلی آواز، محمود منتظم صدیقی نوازنده سازهای ضربی و تعدادی دیگر توانست موسیقی درست و اصولی را به گوش شنیداری مخاطبان ارایه دهد.
گرچه در رسانه ها مصاحبه چندانی از شریف لطفی درباره ساخت موسیقی سریال «رعنا» منتشر نشده است اما این آهنگساز، نوازنده، پداگوژیست موسیقی و رهبر ارکستر که از او به عنوان بنیانگذار دانشکده موسیقی دانشگاه تهران هم یاد می شود، در برخی از گفت‌وگوهای رسانه ای خود درباره نحوه حضورش در آثار سینمایی و تلویزیونی به عنوان آهنگساز گفته بود: هروقت به من از سوی پروژه ای تصویری پیشنهاد آهنگسازی آن ارایه می شود، اول از دست اندرکاران پروژه می خواهم که بخش هایی از تصاویر فیلمبرداری شده خود ر ابه صورت نامنظم در اختیار من قرار دهند که ببینم نتایج محتوایی تصاویر در چه قالبی است و وقتی ببینم نتیجه عمل چیست و هم در کارگردانی و هم در بازیگری همه چیز در جایگاه خوبی قرار دارد کاملا خودم را در اختیار کارگردان می گذارم و هر آنچه را که لازم باشد انجام می دهم.
این آهنگساز که در ساخت آثارش همواره تلاش می کند تا هم نشینی اصولی بین موسیقی ایرانی و موسیقی کلاسیک فراهم سازد، در یکی از گفت‌وگوهای رسانه ای اش توضیح داده بود: بالاترین تکیه گاه موسیقی ایرانی، دستگاه های موسیقی ایرانی برای روش مندی آفرینش در این گونه موسیقایی است که به اعتقاد من باید در کنار توجه به این مولفه ها به مواردی چون منش و خصوصیت انسانی این موسیقی ها توجه کنیم. در این چارچوب من همواره تلاش می کنم تا هیچ وقت وارد مقوله سفارشی کار کردن نشوم چون باید در ابتدای هر کاری خودم آن تفکر موجود در سریال یا فیلم سینمایی را دوست داشته باشم که اگر چنین نباشید هرگز چنین کاری را انجام نمی دهم.
همین نگاه ایده آل شریف لطفی است که همواره او را به عنوان آهنگسازی گزیده کار در سینما و تلویزیون کشورمان معرفی کرده و در مقام یکی از موثرترین و علمی‌ترین آهنگسازان کشورمان معرفی کرده است. مسیری که می توان در آهنگسازی فیلم های «مادیان» به کارگردانی علی ژکان، «سامان» به کارگردانی احمد نیک آذر، «کنار برکه ها» به کارگردانی یدالله نوعنصری، «دخترک کنار مرداب» به کارگردانی علی ژکان، «پرنده آهنین» به کارگردانی علی شاه حاتمی، «مسافران دره انار» به کارگردانی یدالله نوعنصری، «آهوی وحشی» به کارگردانی حمید خیرالدین، «دو همسفر» به کارگردانی اصغر هاشمی، «سکوت کوهستان» به کارگردانی یدالله نوعنصری، «عطر گل یاس» به کارگردانی بهمن زرین پور درک کرد.
چنین ساختاری در آهنگسازی آثار سینمایی و تلویزیونی مدت های زیادی است که در جریان تولیدات سینمایی و تلویزیونی کشورمان به واسطه عقب نشینی آهنگسازان پیشگام موسیقی کمتر دیده شده و فقط عده محدودی از هنرمندان هستند که تلاش می کنند در یک مسیر منطقی منطبق بر آموزه های دانشگاهی و تئوریک حوزه موسیقی به ویژه موسیقی دراماتیک حرکت کنند. فضایی که به نظر می آید می بایست از تجربیات شریف لطفی و هم نسلانش بیشتر از اینها استفاده کرد تا بتوانیم دوباره به دوران باشکوه موسیقی فیلم و تیتراژ دهه ۶۰ با همان امکانات ناچیز و محدود برگردیم.
کد خبر 6094445
هفت مصدوم و کشته بر اثر برخورد سواری تارا و پراید در بویین میاندشت